Wyroby pirotechniczne klas F1-F3, czyli potocznie nazywane fajerwerkami są przeznaczone do celów rozrywkowych. Ich używanie nie wymaga specjalistycznej wiedzy i odpowiednich uprawnień. Wymagają szczególnej uwagi użytkowników. Brak instrukcji lub niespełnienie obowiązujących wymagań technicznych (konstrukcyjnych) może prowadzić do poważnych konsekwencji.
Przypomnijmy statystyki, które wskazują, że konsekwencjami niewłaściwego użytkowania środków pirotechnicznych są najczęściej złamane kości, amputowane palce, poparzenia czy zespół stresu pourazowego. Co ciekawe według danych berlińskiego szpitala urazowego (UKB), aż 97 proc. ofiar to mężczyźni.
Co z fajerwerkami jest nie tak?
Łącznie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Inspekcja Handlowai Krajowa Administracja Skarbowa skontrolowały 100 modeli wyrobów pirotechnicznych, w tym w projekcie z KAS – 88 modeli, razem 1 814 791 sztuk, natomiast w ramach corocznego programu kontroli IH – 12 modeli.
Eksperci z Laboratorium Badań Środków Bojowych Wojskowego Instytutu Technicznego Uzbrojenia (WITU) zbadali łącznie 22 modele (10 wytypowanych modeli w ramach projektu z KAS i 12 modeli w ramach programu kontroli IH).
Jak wyglądały wyniki kontroli w zakresie tzw. niezgodności formalnych. Na 100 modeli fajerwerków w stwierdzono ich 15. W przypadku niektórych wyrobów pirotechnicznych występowała więcej niż jedna niezgodność. I tak, w 13 przypadkach – nieprawidłowo sporządzona deklaracja zgodności UE lub jej brak. W czterech przypadkach – brak certyfikatu badania typu UE. To oznacza brak dowodów, czy fajerwerki spełniają obowiązujące wymagania.
Następnie w trzech przypadkach problemem była nieprawidłowo sporządzona instrukcja lub jej brak. W jednym przypadku – brak informacji/ostrzeżeń w języku polskim. Efektem tego był brak informacji dla konsumenta o bezpiecznym użyciu produktu – ryzyko np. uszczerbku na zdrowiu.
W kolejnym przypadku odnotowano brak pełnych danych producenta, a to utrudniłoby konsumentowi dochodzenie swoich.
W trakcie badań laboratoryjnych sprawdzono podczas odpalania, zawartość masy netto materiału wybuchowego, poziom ciśnienia akustycznego izybkość palenia się systemu inicjującego.
W sumie zbadano 22 modele fajerwerków, a zakwestionowano z nich cztery.
Jeden model miał zbyt długi czas palenia systemu inicjującego. Czego efektem było zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa użytkownika z powodu opóźnionego zadziałania produktu.
W przypadku trzech modeli odnotowano brak stabilności podczas odpalania. Efektem był nieprzewidywalny kierunek efektu pirotechnicznego po odpaleniu produktu, w tym zagrożenie wystrzelenia w stronę ludzi.
Jak bezpiecznie używać fajerwerków?
Porady dla konsumentów jak korzystać z fajerwerków:
- Pamiętaj, że wyroby pirotechniczne mogą nabywać i odpalać wyłącznie osoby pełnoletnie.
- Przed zakupem, a następnie użyciem fajerwerków sprawdź, czy produkt nie jest uszkodzony. Z wyrobu nie może wysypywać się materiał pirotechniczny, a jego obudowa nie może posiadać żadnych wad mechanicznych, jak pęknięcia, rozdarcia, wgniecenia, wybrzuszenia.
- Na produkcie powinny być: znak CE, zrozumiała instrukcja w języku polskim, nazwa i adres producenta i importera (jeśli produkt pochodzi spoza UE), określenie typu wyrobu (np. bateria, petarda, rakieta) oraz ostrzeżenia, w tym minimalna odległość, na jaką należy oddalić się po odpaleniu.
- Przestrzegaj wszystkich zaleceń zawartych w instrukcji obsługi – szczególnie zasad bezpieczeństwa odpalania, np. oddalenie się na wskazaną odległość.
- Nie używaj fajerwerków pod wpływem alkoholu.
- Odpalaj je w miejscu bez przeszkód, które mogłyby zakłócić lot (np. drzewa, linie energetyczne).
- Pamiętaj: fajerwerki odpalaj pojedynczo, stojąc lub klęcząc z boku i trzymając źródło ognia w wyciągniętej ręce – nie pochylaj się nad odpalanymi wyrobami!
- Jeśli wyrób nie zadziała – odczekaj co najmniej 15 minut przed podejściem do niego. Takiego fajerwerku nie wolno odpalać ponownie!
- Upewnij się, że strzelanie jest dozwolone w danym miejscu i czasie, a korzystanie z fajerwerków nikomu nie przeszkadza.
- Huk przy wystrzale może wystraszyć – zwłaszcza zwierzęta, dzieci i starsze osoby.
- Niewłaściwe użycie fajerwerków to ryzyko utraty zdrowia i pożaru.
- Pamiętaj: ze względu na zawartość materiałów wybuchowych każdy nieodpowiednio używany wyrób pirotechniczny może być niebezpieczny.